Lacrimosa

Biuro Literackie, Wrocław 2010

Sens jest ukryty.(…)

Znajdź siebie. Gdy zło się rozrzedza.

        Łukasz Jarosz – poeta, świetny obserwator rzeczywistości, najmniejszych detali życia, autor w którym wiersz powstaje – „Wiersz w tobie pracuje. /Widać z niego 
jak z okna” w tomie Mimikra ukazuje dwa światy – oryginał i naśladowcę: świat przyjazny, przyjemny, i wrogi, pełen bólu, cierpienia. Światy zachodzą na siebie. Być może, żeby je rozdzielić, trzeba się upodobnić do wron z wiersza „Dziennik rozbitka” – „ Wrony tłuką dziobami o beton/ i w tym jest ból./ Znajdź siebie. Gdy zło się rozrzedza.”, „Za słowami są inne słowa, za gestami inne.” (Herody) „Ziemia pęka jak pieczęć". ( Nelly Sachs). Życie w tych światach jest „różą”, w jednym – miłością, pięknem, powabem,w drugim cierpieniem, bólem. Wszystko jest kwestią czasu, 
co napływa czarną wodą.

Czarne wody

Śpisz w nas różo w twarzy.
Jak długo będziesz mały? Dopóki zostaniesz sobą?
Rozpędzisz się jak sznur studni? W ilu pokojach
Będziesz mówił dziwił się swojemu głosowi?

Osuwam się. Chłystki zlizują upał ze ścian
Trzaskają klapą od kontenera.
Śpisz w naszych słowach twój ból podpływa.
Jest wielki jak hangar.

           Poeta zastanawia się nad sensem pisania, jest nierozerwalny z bólem ((przeżywanie, powracanie do utraty, złych doświadczeń.) - „Czy warto wszystko zapisywać, robić?” (Cienie). Odpowiada: „ Kciuk mam przecięty kartką, powoli spisuję ten krótki świat. Na razie dzieję się to tu, wśród żywych. (Wśród żywych),„Nam została pamięć, / z którą możemy robić, co chcemy.” (Cienie, III)

W Drodze (reżyser John Hillcoat) filmowej adaptacji powieści Cormaca McCarthy'ego, gdzie ojciec z synem kierują się na południe, przemierzają postapokaliptyczną Amerykę, znajdujemy odpowiedź – jak pozostać człowiekiem.
O ile pamiętam, ojciec mówi do syna – nosisz w sobie światło, a Łukasz Jarosz w wierszu „Strach pisania” pyta : „Do czego służy twoje światło? Do przekazywania strachu nagich dźwięków turlającej się zagłady? Zachęca do odnalezienia siebie sprzed mimikry – „Uświęć siebie, masz w sobie tyle pamiątek, o których się tak szybko zapomina”(Uświęć siebie), „mieliśmy szukać Boga, a rozbiliśmy się” (Mimikra).

Współczesny świat oferuje multum przyjemności, preferuje kult młodości, piękna. Zachęca, manipuluje, kusi do wejścia w błotną papkę pop kultury - stańcie się jak celebryci, gwiazdorzy, z reklam tkajcie swoje życie – „Muzea pełne są kradzionych przedmiotów. (…) Grube ślimaki naśladują krem (Kadencje), „Chcę być złoty. Zwisającą leniwą lianą. (…)„ Mądry ssak ukrył się w ciepłym mule./ Głód jest najważniejszy.”(Wiara Nadzieja Miłość). Śmierć, starość, cierpienie są zepchnięte poza margines. A „Mimikra” stawia pytania najważniejsze” o tu i teraz: „Skąd mnie wyjąłeś?/ Gdzie mnie wyłowiłeś? (Dom), „Co może bardziej zepsuć: głód czy przesyt?”(Holan), „Czy dopiero Bóg nazwie wszystko, otoczy?” ((Nelly Sachs).
A nasze człowieczeństwo, jakimi jesteśmy ludźmi? –„Kochalibyśmy się bardziej, gdybyśmy/ mieszkali dalej od siebie.(…) „kochalibyśmy się bardziej, gdybyśmy/ byli dalej od siebie."(Saturnalia), „Zmęczyło nas lenistwo” (Ludzie nad rzeką), „Boją się wstydu. Że kiedyś przyjdą ci, których/ zranili, i będą musieli patrzeć im w oczy.” (Historie), „Czym mieliśmy być dla siebie?/ Bramą na pilota, lodowatą poręczą, furtką przepychaną razem z zaspą?/ Może kroplą krwi, którą dźwiga komar./ Ustami, które przy pożegnaniach, powitaniach/całują nad policzkami powietrze.” (Świadek)

                W „Mimikrze” znajdują się wiersze bardzo osobiste jak „Wiersze miłosne”,„Południe”. Wszystko osadzone jest w naturze – „ Ule ociekające od pszczół, głowy/ złożone na gęsim puchu”, „Światło jest w chmurach, w strumieniu/ woda potyka się
o kamienie”, „ Chmura – kotwica , zmrożony krzak jałowca”, „słodkim kręgosłupie rabarbaru” (Dom).

Tajemniczość i niejednoznaczność poezji Łukasza Jarosza podkreślają rysunki Stefana Żechowskiego. Na okładce widnieje „Wnętrze Ziemi” (1942), za ostatnim wierszem – „Sieroty w kanale”(1934), które spinają tom poetycki w klamrę – nasz świat jest kanałem, labiryntem bólu do „innego’ – „Ból jest ścieżką w labiryncie.”(Nelly Sachs).

         „Mimikra”(2010) bardzo ważny tom, nic nie traci z aktualności, a w obecnej rzeczywistości świata wiersze wybrzmiewają nową nutą. Czytelnik wymagający, lubiący trudną poezję, będzie wracał do wierszy, w zamyśleniu i refleksji. Świetna książka, polecam.

Świadek

Najpierw lepkie ślady w pierwszym śniegu.
Żywopłot, zbyt gęsty, by zobaczyć, co za nim.
Horyzont. Cyrkiel zataczający coraz mniejsze kręgi.
Potem upokarzające czekanie (ten z boku stworzył
własną historyjkę, inaczej wydeptał rowki). I świat
co się tak szybko przykleja. Czym mieliśmy być dla siebie?
Bramą na pilota, lodowatą poręczą, furtką przepchniętą razem z zaspą?
Może kroplą krwi, którą dźwiga komar.
Ustami, które przy pożegnaniach, powitaniach
całują nad policzkami powietrze.

Uświęć siebie

Uświęć siebie, masz w sobie tyle pamiątek,
o których się tak szybko zapomina. Spójrz,
zrobiliśmy już wiele, by zbudować dom.
Wydaliśmy dużo pieniędzy, by wyrósł przed nami
jak kościół, roślina wbijająca korzeń
w wilgotną ziemię.

Uświęć siebie. Cień powtarza każdy ruch.
Też byłem pielgrzymem i miałem najgorzej –
niosłem twardy wrzynający się w łopatki głośnik.
Mogłem powtarzać tylko w kółko: uświęć siebie,
masz w sobie tyle pamiątek,
o których się tak szybko zapomina.

Łukasz Jarosz Mimikra, Biuro Literackie 2010